ABD’de Aşırıcılık ve Yurtiçi Terörizm [1]
Talha BİLGÜ[2]
1. Giriş
Anti-Defamation League (ADL), aşırıcılığı "toplumda daha geniş kabul gören inanç sistemlerinin dışında büyük ölçüde var olan dini, sosyal veya politik inanç sistemlerini tanımlamak için kullanılan bir kavram" olarak tanımlar (Williford, 2019). The Counter Extremism Strategy’e göre aşırılık, demokrasi, hukukun üstünlüğü, bireysel özgürlük ve farklı inanç ve inançlara saygı ve hoşgörü dahil olmak üzere temel değerlerimizin sesli veya aktif muhalefetidir. Silahlı kuvvetlerimizin mensuplarının ölümüne yönelik çağrıları da aşırılıkçı olarak görüyoruz. İslamcı, aşırı sağ veya diğer tüm aşırılık yanlısı grupların terör veya şiddet eylemlerinde bulunmayacağını hatırlamak önemlidir. Bununla birlikte, bazı gruplar hem çevrimiçi hem de çevrimdışı olarak belirli tehditler oluşturur (Educate Against Hate, 2015).
Tanımlardan hareketle aşırıcılık, inanç sistemleri ve inanç sistemlerinin savunulmasındaki aşırı şiddet veya şiddet tehdidi içeren eylemleri içerir. ABD Savunma Bakanlığı terörizmi, ‘‘genellikle siyasal, dinsel veya ideolojik amaçlara ulaşmak amacıyla, hükümetleri ya da toplulukları zorla sıkıştırmak için, yasadışı olarak bireylere veya mülklere yönelik şiddet veya şiddet tehdidi kullanmak’’ olarak tanımlamıştır. Federal Büro (FBI) ise ‘‘siyasal ya da toplumsal amaçları ilerletmek için bir hükümete, sivil toplum ya da toplumun herhangi bir bölümüne gözdağı vermek ya da onları zorlamak için kişi veya mülklere yönelik şiddet ya da yasadışı güç kullanımı’’ olarak tanımlamaktadır (Martin, 2017). Aşırılıkta inanç sistemleri söz konusu iken terörizmde siyasal bir amaç söz konusudur. Aşırılık ve terörizmin ortak noktası şiddet veya şiddet tehdidinin kullanılmasıdır. Yurt içi terörizm veya yurtiçinde gelişen terörizm (Domestic Terrorism), "bir ülke içindeki mağdurların, mağdurlarla aynı vatandaşlığa sahip bir fail tarafından hedef alındığı" bir terörizm türüdür (Jackson, 2012).
Yurt içi terörizmin birçok tanımı olsa da bu tanımların her biri failin kendi ülkesinin vatandaşlarını hedef aldığından bahseder. Enders, yurt içi terörizmi "mekânın, hedefin ve faillerin hepsinin aynı ülkeden olduğu memlekette gelişen" olarak tanımlıyor (Enders, Sandler ve Gaibulloev, 2011). Domestic Terrorism kavramında terörizm tanımlarından farklı olarak fail ve mağdur aynı ülkenin vatandaşıdır. Aşırı hareketler inanç sistemleri uğruna şiddet veya şiddet tehdidi kullanımı içerir. Şiddet veya şiddet kullanımı fail ve mağdur aynı ülkenin vatandaşı olduğunda aşırı hareketler domestic terörizm kavramı ile ilişkilendirilmiş olacaktır. Çalışma bu ilişkiyi olaylar üzerinden açıklamayı amaçlamaktadır.
2. ABD’de Sağ Kanat Aşırılığı
Amerika Birleşik Devletleri’nde terörizm, genellikle solcu veya sağcı ideolojiler ya da uluslararası ‘‘yayılma’’ çatışmalarına giren gruplar ve kişiler tarafından yürütülmüştür. Bu çıkarlar, çeşitli ideolojiler tarafından harekete geçirilir, farklı çevreler içinde hareket eder, farklı örgütsel yapılara sahiptir ve farklı hedefler sunar. Aşağıdaki tablo bu profilleri özetlemektedir.
Çevre |
Eylem Profili |
|||
İdeolojik Profil |
Eylem Tabanları |
Örgütsel Profil |
Tipik Hedefler |
|
Sol Kanat |
Marksist: Sol Kanat Milliyetçi |
Kentsel Alanlar: Banliyöler |
Gizli Gruplar: Hareket Tabanlı |
Sembolik Yapılar: İnsanları Hedef Almaktan Kaçınma |
Sağ Kanat |
Irkçı, Devlet Karşıtı, Dini Motifli |
Kırsal Bölgeler: Küçük Şehirler |
Kendi İçinde İzole Gruplar, Hücreler, Yalnız Kurt |
Sembolik Yapılar: İnsan Hedefleri |
Eski Uluslararası Terörizm |
Etno-milliyetçiler |
Kentsel Bölgeler |
Gizli Gruplar |
Düşman Sembolleri |
Yeni Uluslararası Terörizm |
Dini Motifli |
Kentsel Alanlar |
Hücreler |
Sembolik Yapılar: İnsan Hedefleri |
Tablo 1. Martin, 2017. ABD’de Terörizmin Özellikleri s.222.
Amerika Birleşik Devletleri’nde 2001-2011 yılları arasında en çok terörist saldırıdan sorumlu gruplar, Yeryüzü Kurtuluş Cephesi, Hayvan Kurtuluş Cephesi, El Kaide, Ku Klux Klan gruplarıdır. Genellikle saldırılarda hayatını kaybeden insan sayısı çok az olsa da El Kaide’nin gerçekleştirdiği 4 saldırıda toplam 2996 kişi hayatını kaybetmiştir. Modern Amerikan sağı içerisindeki aşırılıkçı eğilimler, kendine özgü değer sistemlerinin özelliklerini taşır. Bu eğilimler ırksal üstünlük gibi tarihi kültürel eğilimler kadar hükümet karşıtı ve evanjelik dini aktivizm gibi güncel eğilimlere de dayanmaktadır. Dinsel aktivizm üzerinde de durulmaktadır (Martin, 2017). Amerikan Aşırıcılığı, milis hareketinin uyguladığı siyasetin merkezinde, "Amerikancılığın" doğasını tanımlama çabası olduğunu açıklar ve milis üyelerinin, anayasal çözüm olan Amerikan Devrimi'nin mitlerini, metaforlarını ve algılanan tarihsel derslerini nasıl kullandıklarını gösterir (Mulloy, 2005).
"Aşırı sağ", Hıristiyan Kimliği, Yaratıcılık Hareketi, Ku Klux Klan, Ulusal Sosyalist Hareket ve Ulusal İttifak gibi "isyancı devrimci sağ ideoloji ve ayrılıkçı etnik milliyetçiliğin militan biçimlerini" tanımlamak için kullanılan etiketlerdir. Bu gruplar, ezici bir şekilde antisemitik olan ve homojen olarak algılanan Völkish ulusunu birleştirecek organik bir oligarşinin lehine çoğulcu demokrasiyi reddeden komplocu güç görüşlerini paylaşıyorlar (Public Eye, 2011).
2.1. Hristiyan Sağ
Genellikle Hristiyan Sağı olarak adlandırılan hareket çoğunlukla Katı Hristiyan değerleri politik gündemlerle ilişkilendirilen Protestan kökenli bir harekettir. Modern kökenleri 1980’lere kadar uzanır. 1980’lerde muhafazakar siyasi ortam göz önünde bulundurulmalıdır. Özünde şiddet kullanan bir hareket olmayan Hristiyan Sağ, kürtaj merkezlerinin önünde protesto gösterileri ve eylemler gerçekleştirmiştir. Hristiyan Sağ’ın nihai hedefi Hristiyan değerlerini ulusun sosyal ve politik yaşantısının ayrılmaz bir parçası haline getirmektir (Martin, 2017). Bunun yanı sıra Hristiyan Sağ’ın aşırı ve ultra sağcı üyeleri son derece saldırgan ve çatışmacı hareket tarzına sahiptiler.
2.2. İktidar Karşıtı Vatanseverlerin Yükselişi
1990’lı yılların başında önem kazanan Vatanseverlik hareketi kendini, ABD Anayasası’nı oluşturanların düşüncelerinin mirasçısı olarak görüyordu. Birçok vatansevere göre genel olarak iktidar, özellikle federal iktidar güvenilir değildi. Ayrıca Birleşmiş Milletleri tehlikeli ve şeytani bir kurum olarak tanımlıyorlardı (Martin, 2017). 1990’lı yıllarda gerçekleşen Ruby Ridge olayı ve Texas’taki Waco olayı sağcı vatanseverlerin paranoyak siyasi aktivizmini canlandırmıştır.
Ruby Ridge, Napoli yakınlarındaki Idaho, Boundary County'de 1992'de 11 günlük bir kuşatma yeriydi. Olay, 21 Ağustos 1992’de Amerika Birleşik Devletleri Marshals Servisi (USMS) milletvekillerinin, Randy Weaver'ı ateşli silahlar suçlamasıyla ortaya çıkmamasının ardından tutuklama emri altında tutuklamak için harekete geçmesiyle başladı. Mahkemeye çıkması için birbiriyle çelişen üç tarih verildiği ve ona karşı bir komplo olduğundan şüphelenen Weaver teslim olmayı reddetti ve yakın aile üyeleri ve aile arkadaşı Kevin Harris de direndi. Weaver mülkünün Marshals Service keşif görevlisi sırasında, altı ABD Marshalı, Harris ve Randy'nin 14 yaşındaki oğlu Sammy Weaver ile aile kulübesinin yakınındaki ormanda karşılaştı. Bir atışları gerçekleşti. ABD Mareşal Yardımcısı William Francis Degan, Sammy Weaver ve Weavers'ın köpeği Striker, sonuç olarak öldü. FBI liderliğindeki Weaver konutunun müteakip kuşatmasında Weaver'ın karısı Vicki, FBI keskin nişancı ateşi ile öldürüldü. Tüm zayiatlar operasyonun ilk iki gününde meydana geldi. Kuşatma ve soğukluk nihayetinde sivil müzakereciler tarafından çözüldü. Harris teslim oldu ve 30 Ağustos'ta tutuklandı, Weaver ve üç kızı ertesi gün teslim oldu. Weaver ve Harris daha sonra Degan'ın ölümü için birinci derece cinayet dahil olmak üzere çeşitli federal suçlamalarla yargılandılar. Harris, tüm suçlamalardan beraat etti ve Weaver, silah suçlamaları için orijinal kefalet koşulu ihlali ve orijinal mahkeme tarihini kaçırdığı için hariç tüm suçlamalardan beraat etti. 10.000 dolar para cezasına çarptırıldı ve 18 ay hapis cezasına çarptırıldı, hizmet süresi artı üç ay ek olarak kredilendirildi ve 16 ay sonra serbest bırakıldı (New York Times, 1993). Vatanseverlik hareketinin üyeleri ve diğer aşırı sağ aşırılık yanlıları bu olayı özgürlüğünü seven ‘gerçek’ Amerikalıları silah ve diğer özgürlüklerden mahrum etmeyi amaçlayan büyük bir hükümet komplosu olarak göstermiştir. Bu hikaye vatanseverlere ilham kaynağı olmuştur (Martin, 2017).
Amerika Birleşik Devletleri Alkol, Tütün ve Ateşli Silahlar Bürosu (ATF) 28 Şubat 1993 tarihinde, Teksas'ın Waco şehrinin 14 km kuzeydoğusunda bulunan Branch Davidian kültüne ait bir çiftliği mahkeme kararı ile arama girişiminde bulundu. Meydana gelen karşılıklı silahlı çatışma sonucunda dört ATF ajanı ve altı kült mensubu yaşamını yitirdi. Federal Araştırma Bürosu'nun 51 gün süren kuşatması, 19 Nisan'da çiftliğin yanarak tahrip edilmesiyle sona erdi. Aralarında 21 çocuğun, iki hamile kadının ve kült lideri David Koresh'in de bulunduğu 76 kişinin yaşamını yitirdiği olay, Waco Katliamı veya Waco Kuşatması olarak adlandırılmaktadır (Vito ve Maahs, 2012). Ruby Ridge’de de olduğu gibi bu olayda da vatanseverler olayı hükümet komplosunun bir kanıtı olarak değerlendirmişlerdir.
2.3. Irkçı Üstünlük
ABD’de ırk üstünlüğünün tarihi Afrikalı köle ticareti döneminde başlamış ve Amerikan yerli halkının atalarının topraklarından çıkartılması politikasıyla devam etmiştir. Modern örgütlü ırksal üstünlüğü savunan gruplar Ku Klux Klan, neo-Nazi Hareketleri, ırkçı dazlak gençlik çeteleri ve Yeni Konfederasyon hareketinin bazı taraftarları bulunur. 1980’lerde ırkçı gruplar kendi mitolojilerini ve komplo teorilerini oluştururken klan dışındaki yeni gruplar ortaya çıkmıştır (Martin, 2017).
2.4. Irkçı Mistisizm
ABD’de aşırı sağ hareketlerin üyeleri genellikle kendi ırksal üstünlük ve kültürel saflık iddialarını doğrulamak için altta yatan manevi değerleri referans göstererek özellikle Irksal Görevi Tanrı’dan aldıklarını iddia ederler. Irkçılar da birçok kült gibi kendi inanç sistemleri için mistik temeller geliştirmişlerdir (Martin, 2017).
2.4.1. Yaratıcılık Hareketi
Hareket, beyaz ırkın Hristiyanlığa olan bağımlılığının reddedilmesi üzerine kurulmuştur. Taraflar Yahudilerin beyazları köleleştirmek için bir komplo kurduğuna inanmaktadır. Hareketin destekçilerine göre Beyaz ırkın kendisine ibadet edilmesi gerekir (Martin, 2017).
2.4.2. Âsatrû
Bir neopagan hareketi olan Âsatrû eski İskandinav dinlerinin panteonuna saygı duymaktadır. En temel biçimiyle ırkçı inanışa sahip olmayan taraftarlar Odin, Thor, Freyr, Loki gibi İskandinav tanrılarına taparlar. Ayrıca Nazi ideolojisi ve ırksal üstünlüğü İskandinav panteonuna bağlayan küçük bir azınlığı eylemci ve ırkçı bir inanç sistemini kabul ederler (Martin, 2017).
2.5. Irk ve Kitab-ı Mukaddes: Hristiyan Kimliği Yaratılış Miti
Hristiyan Kimliği, 18. Yüzyılın yarı-dini doktrininin Amerikanlaştırılmış bir türüdür. Anglo-İsrailci Richard Brothers tarafından geliştirilmiştir. Bu inanca göre beyazlar Adem’in soyundan gelmektedir ve Tanrı’nın gerçek seçilmiş halkıdır. Yahudiler biyolojik olarak Şeytanın soyundan gelmektedir ve beyaz olmayanlar Çamur Halkı olarak da bilinen ruhsuz hayvanlardır. Hristiyan Kimliğinin bağlıları Eski Ahit’le zayıfça bağlantılı iki yaratılış teorisi geliştirmişlerdir. Bunlardan birincisi Tek Katmanlı Hristiyan Kimliği’dir. Tüm insanların ne olursa olsun Adem’den geldiğini kabul eder. Bununla birlikte sadece Kuzey Avrupalılar seçilmiş halktır. İkincisi olan İki Katmanlı Hristiyan Kimliği, tüm insanların Adem’den geldiği fikrini reddeder. Bunun yerine odak noktası Havva soyudur (Martin, 2017).
3. ABD’de Aşırı Sağ Terörizm
ABD’de sağ kanat terörizmi genellikle ırkçı ve devlet karşıtı düşüncelerle motive olur. Sağcı yeraltı terör örgütleri, sol şiddetten farklı olarak, büyük Oklahoma Şehri bombalaması gibi nadir görülen terör eylemleri düzenlemişlerdir. Sağda, küçük ölçekli, hücrelere dayalı komplolarla karakterize edilen vatanseverlik ve neo-Naziler gibi yapılar daha yaygındır. Sağcı şiddet sola kıyasla daha az organize ve daha az tutarlıdır (Martin, 2017).
3.1. Ku Klux Klan
Ku Klux Klan (KKK), uzun bir şiddet geçmişi ile Amerikan nefret gruplarının en eski ve en rezil olanıdır. Siyah Amerikalılar tipik olarak Klan'ın birincil hedefi olsa da, Yahudilere, göçmenlere, LGBTQ topluluğunun üyelerine ve yakın zamana kadar Katoliklere de saldırdı (https://www.splcenter.org). Adı Yunanca daire anlamına gelen kuklos sözcüğünden gelir. KKK aşağıdaki ideolojileri geliştiren kalıcı bir hareket olarak tanımlanmaktadır.
1. Irk üstünlüğü
2. Klanın ırkçı doktrinin şiddetle savunulması
3. Protestan Hristiyan üstünlüğü
4. Törensel sembolizm, kutlamalar ve kardeşlik davranışı
5. Amerikan kültür milliyetçiliği (ayrıca Nativizm olarak da bilinir)
Klan terminolojisi birçok açıdan gizli kardeşlik bağlarına sahip ırkçı bir harekettir. Uzmanların çoğu KKK’ın aşamalarını beş döneme ayırır (Martin, 2017).
İlk Klan, İç Savaşın hemen ardından ortaya çıktı. Bu Yeniden Yapılanma dönemi Klanı, bölgesel olarak Güney ile sınırlıydı ve yalnızca bölgenin İç Savaş sırasında kaybettiği ırksal düzeni yeniden sağlamak amacıyla örgütlenmişti. Bu orijinal Klan'ın 1871'de ölümünden sonra, Klan kabaca yarım yüzyıldır var olmadı (Lewis ve Serbu, 1999). İkinci dönem klanı 1877’de sıkıyönetimin kaldırılması ve Birlik ordusunun Güney’den yavaş yavaş çekilmesinden sonra yeniden gizli topluluklara ve kardeşlik gruplarına dönüştü. Önemli bir politik etkiye sahip oldu ve güneyde ırk üstünlüğü ve ayrımcılığın yeniden canlanmasına katkıda bulundu. Klan şiddetinin bu döneminin hedefinde Afrika kökenli Amerikalılar, göçmenler, Katolikler ve Yahudiler vardı (Martin, 2017). KKK, 20. yüzyılın başlarından itibaren ve 1920’lerde geniş tabanlı bir harekete dönüştü. Üyeler 1915’te Georgia eyaletinde toplandılar ve Görünmez İmparatorluk adıyla bilinen bir hareket oluşturdular. Tüm bu dönem boyunca Görünmez İmparatorluk hareketi 2-3 milyon üyeye ulaştı. Bu dönemde Klan ve Klan’dan esinlenen şiddet yaygınlaştı. Binlerce insan, özellikle Afrika kökenli Amerikalılar, KKK tarafından mağdur edildi. Birçok terör eylemi ayin amaçlı ortak linç girişimiydi (Martin, 2017). Klan bu yılların ardından şiddet ve yolsuzlukla ilgili açıklamalarla birlikte düşüş yaşadı. 1946’ya gelindiğinde Klan, Georgia’da bir kez daha toplanarak yeniden canlandırıldı. Görünmez İmparatorluk dağıtıldı. Yerel ve bölgesel yeni bağımsız klanlar kuruldu. Gruplar artık tek bir ulusal klana bağlı değildi. Özerk gruplar ön plandaydı. 1950’lerin ve 1960’ların vatandaşlık hareketi sırasında birçok terör eylemi düzenlendi. Klan bir süre daha varlığını sürdürse de 1960’lı yıllarda birkaç başarılı federal davanın ardından sona erdi. (Martin, 2017). Beşinci ve son dönem klanı boyunca şiddet örgütlü değildi. Yalnız kurt eylemleri bu dönemde şiddeti devam ettirmiştir. KKK’nın daha çağdaş dönemi 1980’lerde ortaya çıkmaya başlamış ve iki eğilimle kategorize edilmiştir: Ilımlı Klan ve Saf Klan. Ilımlı klan şiddeti ve paramiliter faaliyetleri savunmak yerine, Beyazların vatandaşlık hakları için çalışan hukuka saygılı eylemciler görüntüsü sergilemiştir ve iyi ahlaki değerleri savunmuştur. Saf Klan, 1990’lı yıllarda özgün gelenekler ve ideolojiyi dikkate alan bir klan olarak ortaya çıkmıştır. Bu hareket şiddet içeren bir yol izledi ve hükümet binalarına şiddetli ve yıkıcı saldırılar düzenledi. Söylemleri ırkçı ve çatışmacıydı. KKK kuruluşundan bu yana kardeşlik benzeri selamları, sembolizmi ve törenleri kullandı. Aşağıdaki tabloda Klanın faaliyet profili özetlenmiştir (Martin, 2017).
Klan Rütbesi |
Görevi |
Yetki Alanı |
Sembolü |
İmparatorluk Sihirbazı |
Ulusal Lider |
Görünmez İmparatorluk |
Mavi şeritler veya cüppe |
Grand Dragon |
Eyalet Lideri |
Devlet |
Yeşil şerit veya cüppe |
Yüce Cyclops |
İlçe Lideri |
İlçe |
Turuncu şerit veya cüppe |
Gece Kuşu (Nighthawk) |
Yerel güvenlik ve yönetim |
Yerel |
Siyah Cübbe |
Klonsel |
Genel Danışma |
Görünmez İmparatorluk |
Beyaz Cüppe |
Vatandaş |
Üyeler |
Klan hizmeti |
Beyaz cüppe |
Tablo 2. Martin, 2017. Kardeşlik Klanı s.240.
Irkçı Mistisizm: Neo-Nazi Terörizmi, Düzen (The Order) grubu, Vatansever tehditler ve ahlakçı terörizm ABD’de aşırı sağ terörizmin diğer başlıkları olarak dikkat çekmektedir. Ancak çalışmada detayına girilmeyecektir. Oklahoma Şehri Bombalaması örnek olay olarak incelenecektir.
3.2. Örnek Olay: Oklahoma Şehri Bombalaması
Oklahoma Şehri bombalaması, 19 Nisan 1995'te Oklahoma City, Oklahoma'daki Alfred P. Murrah Federal Binası'nda Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekleştirilen bir yurtiçi (domestic) terör eylemiydi (Balleck, 2018). Hükümet karşıtı aşırılık yanlıları Timothy McVeigh ve Terry Nichols tarafından gerçekleştirilen bombalama sabah 09.02’de gerçekleşti. En az 168 kişiyi öldürdü, 680'den fazla kişiyi yaraladı ve yıkılması gereken binanın üçte birinden fazlasını yıktı. Patlama, 16 blokluk bir yarıçap içindeki 324 diğer binayı tahrip etti veya hasar verdi, yakınlardaki 258 binadaki camları paramparça etti ve 86 arabayı yok etti veya yaktı. Tahmini 652 milyon dolar değerinde hasara neden oldu. Yerel, eyalet, federal ve dünya çapındaki kurumlar bombalama olayının ardından kapsamlı kurtarma çalışmalarına girişti. Federal Acil Durum Yönetim Ajansı (FEMA), Kentsel Arama ve Kurtarma Görev Kuvvetlerini harekete geçirdi. Oklahoma Şehri bombalaması, 11 Eylül 2001 saldırılarına kadar Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki en ölümcül terör saldırısıydı. ABD tarihindeki en ölümcül iç terör eylemlerinden biri olmaya devam ediyor (Oklahoma City Police Department Alfred P. Murrah Building Bombing After Action Report, 2007).
4. Yurtiçi Terörizm (Domestic Terrorism) Kavramı
Domestic Terrorism (Yurt içi terörizm veya yurtiçinde gelişen terörizm), "bir ülke içindeki mağdurların, mağdurlarla aynı vatandaşlığa sahip bir fail tarafından hedef alındığı" bir terörizm türüdür (Jackson, 2012). Yurt içi terörizmin birçok tanımı olsa da bu tanımların her biri failin kendi ülkesinin vatandaşlarını hedef aldığından bahseder. Enders, yurt içi terörizmi "mekânın, hedefin ve faillerin hepsinin aynı ülkeden olduğu memlekette gelişen" olarak tanımlıyor (Enders, Sandler ve Gaibulloev, 2011). Yurtiçi terörizm kavramında terörizm tanımlarından farklı olarak fail ve mağdur aynı ülkenin vatandaşıdır. Şiddet veya şiddet kullanımı fail ve mağdur aynı ülkenin vatandaşı olduğunda aşırı hareketler domestic terörizm kavramı ile ilişkilendirilmiş olacaktır. Hristiyan sağı, vatanseverlerin yükselişi, Ruby Ridge ve Waco olayları, Irkçı üstünlük hareketleri, Irkçı Mistisizm, Yaratıcılık hareketi, Âsatrû, Hristiyan kimliği yaratılış miti, Ku Klux Klan mirası, Neo-Nazi Terörizmi, Vatanseverlik tehditleri ve Ahlakçı terörizm ABD’de failin ve mağdurun aynı ırktan olduğu birçok terör eylemi gerçekleştirmiştir. Oklahoma Şehri bombalaması bunun en büyük örneğidir. Yurtiçinde gerçekleşen terör eylemleri tanımlamak için kullanılan yurtiçi terörizm kavramı, faillerin ve mağdurların aynı ırktan olduğu ve eylemin bu kişilerin yaşadığı ülkede gerçekleşmesi bakımından bu tip terör eylemlerini tanımlamak için oldukça uygun bir kavram olarak göze çarpmaktadır.
4.1. ABD’de Aşırı Sağ’ın Geleceği
Aşırı sağ hareketlerin birçok eyleminin fail, mağdur ve gerçekleşen yer bakımından yurtiçi terörizm (domestic terrorism) kavramına uygunluğu göze çarpmaktadır. Ku Klux Klan, Vatanseverlik Hareketi gibi grupların terör eylemlerinde hedef olarak kendi ırklarından insanları seçtikleri olaylarla sabittir. yurtiçi terörizm kavramı bu olayları açıklamakta yeterli olmakta birlikte daha derinlemesine incelenmelidir. ABD’de aşırı sağın geleceği zayıf bir ağ, zayıf bir destekçi senaryosunda yatmaktadır. Örneğin şiddet yanlısı vatanseverler ve neo-Naziler, lidersiz davranışı savunmayı 1980’lerden ve ‘The Order (Düzen)’ gibi terörist gruplardan öğrendiklerini kanıtlamışlardır. Bu nedenle 1990’ların ortalarından itibaren kolluk kuvvetleri tarafından ortaya çıkarılan komplolar gizli ve hücre temelli bir felsefe izlemişlerdir. Şiddet içeren ahlakçı hareketi canlandırabilecek dini aşırılık yanlıları da tehdit oluşturabilirler. Hükümet karşıtı ve ırksal komplo teorileri çoğalmaya devam etmektedir. Turner Günlükleri ve Altı Milyon Miti gibi yayınlar ırkçı ve Yahudi karşıtı aşırı fikirleri yaymaya devam etmektedir (Martin, 2017). Bu teorilerin yayımlanması sağ tarafta şiddet eğilimlerini canlı tutmaktadır ve tutmaya devam edecektir.
Sonuç
ABD’de Sağda ırkçı şiddetin uzun tarihi 21. yüzyıla kadar devam etmiştir. KKK benzersiz bir Amerikan ırkçı hareket olmakla birlikte, neo-Naziler ve ahlakçılar da terör şiddetinin içerisinde yer almıştır. Potansiyel şiddet tehditleri hükümet karşıtı hareketlerden ve ortaya çıkmakta olan etnik köken hareketlerinden kaynaklanmaktadır. Modern çağın eylem profili ağırlıklı olarak, yalnız kurt veya hücre tabanlı eylemlerdir. Etnisite üstünlükçüsü ve ahlakçı teröristlerin yerleşik örgütlerin üyeleri olarak eylem yapmaları nadiren görülmeye başlamıştır. Sağcı şiddet, tarihsel ırkçılık ve etnisite düşmanlığın, dini ve hükümet karşıtı ideolojilerin modern uygulamalarının birleşiminden doğmuştur. Yeni bin yılın ilk yıllarında, sağ kanat hükümet karşıtı ve ırkçı aşırılık yanlılarının tehditleri devam etmektedir. 11 Eylül 2001 saldırılarının ortaya çıkardığı yeni güvenlik ortamı ve yurtiçi kaynaklı terörizm şüphesini belirsiz bırakmıştır. Bu, özellikle Amerika’nın Doğu Sahili’ndeki şarbon saldırılarından sonra doğrulanmıştır (Martin, 2017). Amerikalı sağcıların birçok komplo teorisi ve mistik inançları göz önünde bulundurulduğunda bu teorileri destekleyenlerin oluşturduğu potansiyel şiddet tehdidi ABD’de oldukça yüksektir. Amerikan eylem profilinin kendine özgü bir profil olması yurtiçi terörizm kavramının daha ayrıntılı çalışılması gerektiğini göstermektedir.
Kaynakça
Balleck, B. (2018). Modern American Extremism and Domestic Terrorism: An Encyclopedia of Extremists and Extremist Groups. ABC-CLIO, California
Enders, W., Sandler, T. and Gaibulloev, K. (2011). "Domestic versus transnational terrorism: Data, decomposition, and dynamics". Journal of Peace Research. 48 (3): 319 - 337 doi:10.1177/0022343311398926
Jackson, G. M. (2012) Predicting Malicious Behavior: Tools and Techniques for Ensuring Global Security. Wiley, New York.
Lewis, M. ve Serbu, J. (1999). Kommemoratınc the ku klux klan. The Sociological Quarterly, (40)1, 139-157.
Martin, G. (2017). Terörizm kavramlar ve kuramlar (1.Basım). (İ. Çapçıoğlu ve B. Metin, Çev.). Ankara: Adres Yayınları
Mulloy, D. (2005). American Extremism: History, Politics and the Militia Movement (Routledge Studies in Extremism and Democracy). Routledge, London and New York.
Oklahoma City Police Department Alfred P. Murrah Building Bombing After Action Report. (2007).
Southern Poverty Law Center. (2021). Ku Klux Klan. https://www.splcenter.org/fighting- hate/extremist-files/ideology/ku-klux-klan Erişim Tarihi: 20.05.2021
Vito, G. ve Maahs, J. (2012). Criminology: Theory, Research, and Policy. Jones ve Bartlett Learning, Burlington.
Williford, A. C. (2019). Blurred Lines: What Is Extremism?. 52(1), U. Mıch. J. L. Reform.
https://educateagainsthate.com/what-is-extremism/
http://www.publiceye.org/research/chart_of_sectors.html
https://www.nytimes.com/1993/10/19/us/18-months-in-jail-for-supremacist.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Waco_siege#cite_note-10
[1] Atıf İçin: Bilgü, T. (2021). ABD’de aşırıcılık ve yurtiçi terörizm. Erşim adresi: https://www.teram.org/Icerik/abd-de-asiricilik-ve-yurtici-terorizm-kavrami-166
[2] JSGA, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Öğrencisi, talhabilgu@gmail.com